Wat is intellectueel eigendom?

Je hebt automatisch een auteursrecht of copyright als je de maker (auteur) bent van een werk dat origineel en tastbaar is. Je creatie mag dus niet ontleend zijn aan een bestaand werk. Een idee in je hoofd kun je niet beschermen. Zodra je het opschrijft, kun je dat wel. Een werk is een ruim begrip en kan op het gebied van letterkunde zijn (bijvoorbeeld een boek of songtekst), maar ook wetenschap of kunst (bijvoorbeeld een foto).

Maak je als werknemer een creatie, dan heb niet jij het auteursrecht, maar je werkgever. Dit is dus een uitzondering op de regel dat de maker van een werk het auteursrecht heeft. Als je het auteursrecht op een creatie hebt, mogen anderen die creatie niet aanpassen of vermenigvuldigen en niet aan anderen aanbieden. Als ze dat wel doen, kun je hen hierop aanspreken. Met een sommatiebrief auteursrecht eis je dat de inbreuk stopt.

Een merk is een teken waarmee een product of dienst van een onderneming zich onderscheidt van andere producten of diensten. Een teken is heel breed. Het kan een woord, logo, kleur of de vorm van een verpakking zijn. Het teken moet dat product of die dienst voor de consument onderscheidend maken ten opzichte van andere producten. Heeft je onderneming een kenmerkend logo of een unieke slogan, dan kun je kijken of het de moeite waard is om te investeren in merkbescherming. Een merkenrecht ontstaat niet automatisch, maar moet je aanvragen.

Heb je een merkenrecht, dan kun je anderen op een inbreuk op jouw recht aanspreken. Dit is het geval als de klant in verwarring kan komen doordat een ander bedrijf hetzelfde of een soortgelijk merk gebruikt in dezelfde branche in het gebied waarin jouw merkenrecht geldt. Met een sommatiebrief spreek je hen aan op de inbreuk en voorkom je een juridische procedure.

Een octrooi of patent beschermt de bedenker van een technische uitvinding of nieuw proces , niet voor een vakman voor de hand mag liggen en industrieel toepasbaar is. Er mag niet eerder iets bekend gemaakt zijn over een soortgelijke uitvinding en de uitvinding mag niet afgeleid zijn van iets dat al bestaat. Naast technische uitvindingen leent software zich soms ook voor een octrooi. Een octrooi maakt een uitvinding openbaar. Alleen de octrooihouder kan geld verdienen met de uitvinding of anderen dit recht geven.

Een Nederlands octrooi krijg je niet automatisch, maar moet je aanvragen bij het Octrooicentrum Nederland. Een Europees octrooi vraag je aan bij het European Patent Office (EPO). Met een octrooi kun je optreden tegen anderen die profiteren van je uitvinding door namaak of imitatie. Stuur een sommatiebrief waarin je hen vraagt de inbreuk te stoppen en beperk zo je schade.

Een modellenrecht of modelrecht beschermt de vorm of het uiterlijk van een tekening of model. Het gaat dan om de vorm, kleur, omtrek, textuur of het materiaal. Het mag niet alleen gaan om een technisch effect. Een tekening is tweedimensionaal, een model driedimensionaal. Denk aan een patroon op een stof of de vorm van een vaas. Een modellenrecht heb je niet automatisch, maar moet je aanvragen. Hieraan zijn kosten verbonden.

Een model moet nieuw zijn en een eigen karakter hebben. Dit betekent dat een identiek model op het moment van je aanvraag niet al geregistreerd is of op een andere manier openbaar is. Een eigen karakter houdt in dat het model naar de algemene indruk van het publiek afwijkt van andere modellen waarvan zij kennis kunnen nemen. Het gaat hier om een totaalbeeld en niet om details. Bescherm je modelrecht tegen inbreuk van anderen. Imitatie kan je veel geld kosten. Als je een inbreuk op je modelrecht hebt geconstateerd, vraag degene die de inbreuk maakt met een sommatiebrief daarmee te stoppen.