Hoe bescherm en steun je je medewerkers in Oekraïne?

Op het moment van schrijven zijn de internet- en mobiele diensten van Oekraïne nog steeds operationeel en actief, hoewel er ook sporadische onderbrekingen zijn gemeld. Sommige bedrijven zijn begonnen met het gebruik van versleutelde berichtenservices zoals Signal, vanwege de mogelijkheid dat andere communicatiemethoden worden gecontroleerd of onderschept.

Het kan een goed idee zijn om alternatieve communicatiekanalen (tekst, spraak en sociale media) op te zetten en duidelijke instructies te geven aan getroffen werknemers over hoe ze overal contact kunnen opnemen voor het geval ze moeten evacueren. Als de traditionele internet- en telefoondiensten uitvallen, kunnen er andere opties zijn zoals satellietgebaseerde diensten. Om die diensten in te zetten, is echter vaak speciale apparatuur nodig die moeilijk leverbaar is.

Naast de humanitaire ramp die zich in Oekraïne voltrekt, heeft de invasie veel gevolgen op economische vlakken. Energietarieven schieten omhoog, bepaalde voedingsmiddelen zullen niet meer beschikbaar zijn en ook verschillende Nederlandse bedrijven zullen de sancties tegen Rusland en Belarus gaan voelen. En dat zijn alleen nog maar de gevolgen op korte termijn. Daarnaast is er een instroom van vluchtelingen. Veel Oekraïners hebben geen onderdak meer. Uit voorlopige cijfers blijkt dat momenteel ruim 3 miljoen mensen het land zijn ontvlucht. Een groot gedeelte wordt opgevangen door Polen, maar ook in Nederland zijn inmiddels zo'n 8.000 vluchtelingen aangekomen en opgevangen. 

Nu steeds meer plaatsen door het oorlogsgeweld betroffen worden, moeten veel Oekraïners beslissen of het veiliger is om ter plekke te schuilen of te proberen naar een andere locatie te verhuizen. Is dat laatste het geval dan helpen veel ondernemers hun medewerkers te verhuizen naar veiligere locaties in het westelijke deel van het land of naar buurlanden als Roemenië, Hongarije en Slowakije. Deze hulp kan bestaan uit:

• het regelen van vervoer over land naar de grens of een veilige zone
• het verstrekken van een reisverzekering
• het verkrijgen van juridische hulp van immigratieadvocaten

Als je weet waar een medewerker naartoe verhuist, kun je mogelijk tijdelijke huisvesting regelen en juridische hulp verschaffen om het papierwerk op hun bestemming te regelen. Zo heeft het Poolse advocatenkantoor Wardynski & Partners een gids gemaakt die specifiek bedoeld is voor Oekraïners die vanwege dit conflict in Polen wonen en werken.

Met het grote aantal Oekraïners dat het land ontvlucht, zijn de meeste grensovergangen echter overvol en extreem traag geworden. Er is een crowdsourced Google-spreadsheet gemaakt met informatie over wachtrijen en wachttijden. 

Zelfs als je hun bestemming niet weet, kun je alsnog helpen. Zo kun je voorbereidingen treffen om documentatie te verstrekken om tewerkstelling of identiteit te verifiëren, of iets anders dat nodig is om een eventuele visum of andere vorm van verblijfsvergunning te krijgen. Bovendien kan financiële bijstand voor verhuizingen helpen, evenals voorschotten op het loon. Zo bieden sommige ondernemers credit cards aan omdat verwacht wordt dat het steeds moeilijker zal worden om geld op te nemen bij banken.

Als je bedrijf door de inval van Rusland problemen heeft, kun je hiermee terecht bij het meldpunt van VNO-NCW en MKB-Nederland. Stuur hiervoor een mail naar oekraine@vnoncw-mkb.nl. Betreft het specifiek Nederlandse medewerkers in Oekraïne, dan wordt geadviseerd dat ze zich registeren bij de Informatieservice van Buitenlandse Zaken. Dit is belangrijk om op de hoogte te blijven van de laatste ontwikkelingen. Het Nederlandse trefpunt in Lviv is per 26 februari 2022 gesloten. Om toch in contact te blijven met Nederland, kunnen Nederlanders in Oekraïne 24 uur per dag bellen met het contactcenter van het ministerie van Buitenlandse Zaken: +31 247 247 247.

Mensen die vanuit Oekraïne naar Nederland gevlucht zijn kunnen via een WhatsApp-hulplijn terecht bij het Rode Kruis. Bij aankomst in Nederland hebben de meeste Oekraïners uiteraard geen idee waar ze moeten zijn en spreken de taal ook niet. Vrijwilligers zullen daarom de vragen in de taal waarin ze binnenkomen beantwoorden. Voor vragen in het Oekraïens en Engels kunnen mensen terecht op 06 48 15 80 53. Als het Rode Kruis zelf niet kan helpen, worden mensen doorverwezen naar andere instanties. 

Oekraïners die naar Nederland komen kunnen meestal vrij reizen en hoeven geen asiel aan te vragen. Momenteel zijn er op Utrecht Centraal en Amsterdam RAI plekken ingericht waar treinreizigers uit Oekraïne onder meer door het Rode Kruis worden opgevangen. Vanuit daar worden de vluchtelingen naar hun logeeradres of een noodopvang gebracht. Ook is er een Nederlandstalige informatielijn geopend voor mensen die bijvoorbeeld vragen hebben over hoe ze tijdelijke huisvesting kunnen aanbieden: 070 4455888.

De afgelopen 2 weken hebben ruim 11.000 Nederlanders zich aangemeld als vrijwilliger bij VluchtelingenWerk Nederland. De oorlog in Oekraïne is voor velen aanleiding om hun hulp aan te bieden. De meeste aanmeldingen komen via Nederlandvoorvluchtelingen.nl, waar je kunt zien wat je kunt doen voor Oekraïense vluchtelingen in Nederland. VluchtelingenWerk Nederland begeleidt alle vluchtelingen vanaf het moment van aankomst tot zelfredzaamheid en heeft daar de komende tijd veel meer vrijwilligers voor nodig.

In de opvanglocaties van Oekraïners vinden op dit moment intakegesprekken plaats om op te halen welke vragen er leven en hoe in deze informatiebehoefte kan worden voorzien. De vrijwilligers zijn hier al gestart met voorlichting geven en beantwoorden allerlei vragen over bijvoorbeeld de verblijfsprocedure en werk zoeken. Of veel Oekraïners uiteindelijk ook gaan integreren, is nu nog niet te zeggen. Dit hangt af van hoe de oorlog zich ontwikkelt en hoeveel Oekraïners ook op lange termijn hier zullen blijven.

En uiteraard kun je geld doneren. Nodig je medewerkers uit om te doneren en zamel geld in voor Giro555 met je eigen collectebus.