Een boedelscheiding is noodzakelijk bij de afwikkeling van een huwelijk, geregistreerd partnerschap of als je stopt met samenwonen. Spullen die van jou waren blijven van jou en hoef je dus niet te verdelen. Het kan gebeuren dat ex-partners ruzie maken over van wie bepaalde spullen zijn. Bewaar daarom altijd aankoopbonnen en betaal het liefste via je bankrekening, zodat je je eigendom kunt bewijzen. Raadpleeg een advocaat als je er niet uitkomt met je ex-partner, zeker als het om waardevolle spullen gaat.
Wat zijn gemeenschappelijke bezittingen?
Gemeenschappelijke bezittingen zijn bezittingen die van jullie samen zijn. Een ander woord hiervoor is boedel. Het gaat daarbij niet alleen om spullen, maar ook om:
-
geld en waardepapieren zoals aandelen en obligaties
-
pensioenrechten
-
onroerend goed
-
bepaalde verzekeringen
-
schulden
Wanneer zijn bezittingen gemeenschappelijk?
Dit zijn de hoofdregels wanneer bezittingen gemeenschappelijk zijn:
-
bij een huwelijk of partnerschap in gemeenschap van goederen zijn al jullie bezittingen gemeenschappelijk, tenzij ze dat volgens de wet niet zijn
-
als je een samenlevingscontract hebt opgesteld, blijven de bezittingen die je voor het samenwonen had van jou en tijdens het samenwonen ook, tenzij er iets anders in het contract staat
-
als je huwelijkse of partnerschapsvoorwaarden bent aangegaan, zijn er geen gezamenlijke bezittingen, tenzij er iets anders in de voorwaarden staat
Het is dus heel belangrijk dat je de voorwaarden of een samenlevingscontract eerst goed naleest, voordat je tot een boedelscheiding overgaat.
Welke bezittingen zijn niet gemeenschappelijk?
De volgende bezittingen zijn niet gemeenschappelijk en vallen dus niet in de boedelscheiding:
-
je eigen kleding en schoeisel
-
persoonlijke sieraden
-
schenkingen, legaten of erfenissen met een uitsluitingsclausule
-
smartengeld, een letselschadevergoeding of invaliditeitsuitkering
Wat is een uitsluitingsclausule?
Een uitsluitingsclausule is een bepaling die de schenker in de schenkingsakte of de legataris of erflater in zijn testament heeft opgenomen. Hierin staat dat de schenking, het legaat of de erfenis persoonlijk is en nooit in het vermogen van een partner kan komen.
Wanneer eindigt de gemeenschap van goederen?
De gemeenschap van goederen eindigt zodra een advocaat jullie verzoekschrift tot echtscheiding bij de rechter indient. Als jullie een geregistreerd partnerschap zijn aangegaan, houdt de gemeenschap ook op zodra je advocaat het verzoekschrift heeft ingediend (verplicht bij minderjarige kinderen) of zodra je een ontbindingsovereenkomst bij een advocaat of notaris hebt getekend. Dit moment noem je de peildatum.
Dat betekent dat inkomsten en schulden die zijn ontstaan nadat jullie uit elkaar gingen tot aan de peildatum gemeenschappelijk blijven, als je in gemeenschap van goederen bent getrouwd of als dat zo staat vermeld in een samenlevingscontract of in je huwelijkse of partnerschapsvoorwaarden. Houd daar rekening mee, want dat kan heel vervelend uitpakken bij de boedelscheiding. Je kunt wel samen een eerdere peildatum afspreken, bijvoorbeeld de dag dat jullie uit elkaar gingen. Leg deze peildatum wel samen schriftelijk vast met een echtscheidingsmediator, advocaat of notaris om onaangename verrassingen te voorkomen.
Hoe verdeel je pensioenrechten?
Pensioenrechten nemen een bijzondere positie in bij een echtscheiding. Het pensioen zelf kun je niet verdelen. Je hebt wel recht op de helft van de opgebouwde pensioenrechten van je ex-partner over de periode dat je getrouwd bent geweest of een geregistreerd partnerschap hebt gehad, ook als dit op huwelijkse voorwaarden of partnerschapsvoorwaarden was.
Hoe moet je gemeenschappelijke bezittingen verdelen?
Bij de verdeling van de gemeenschappelijke bezittingen, heb je recht op de helft van de waarde. Gemeenschappelijke bezittingen verdelen kan een lastige klus zijn. De waarde kan lastig te bepalen zijn. Het gaat namelijk niet om de aankoopwaarde, ook niet om de emotionele waarde maar om de economische waarde op de peildatum van de verdeling.
Hoe bepaal je de waarde van gemeenschappelijke bezittingen?
Je kunt de economische waarde van de gemeenschappelijke bezittingen als volgt bepalen:
-
je kunt een taxateur vragen om de waarde te bepalen: dit kost geld en is alleen zinvol bij waardevolle spullen
-
je kunt zelf via websites voor tweedehands spullen een inschatting maken
Wat is een goede alternatieve boedelscheiding?
Onderstaande alternatieve boedelscheiding is een goede en eenvoudige manier om je gemeenschappelijke spullen eerlijk te verdelen, zonder taxaties:
-
maak samen eerst een volledige lijst van alle gemeenschappelijke spullen
-
bepaal allebei je eigen prijs waarvoor je elk onderdeel graag zou willen hebben en kijk daarbij niet wat de ander doet (bijvoorbeeld jij vindt het bankstel € 400 waard en je ex-partner € 600, dat is geen probleem bij dit systeem)
-
vink vervolgens allebei de spullen aan die je echt graag wilt houden
-
kijk of het de moeite waard is om ze te houden of aan de ander over te dragen, want ieder die iets houdt, moet de helft van de waarde die hij er zelf aan heeft gegeven vergoeden aan de ander
-
na het verdelen van de spullen die je allebei wilt hebben, verdeel je de overige spullen en kijk je wat je aan elkaar verschuldigd bent
-
het verschil verreken je vervolgens of in geld of in spullen
Leg de afspraken alvast schriftelijk vast zodra je overeenstemming hebt over de verdeling.
Hoe verdeel je de gemeenschappelijke schulden?
Je kunt de gemeenschappelijke schulden niet verdelen zoals bezit, want de schuldeisers mogen zelf kiezen bij wie ze hun geld halen. Je kunt wel afspreken met je ex-partner wie de schulden moet terugbetalen. Vergeet niet de afspraken hierover op schrift te zetten. Als een schuldeiser onverhoopt de schuld bij je int, terwijl je ex-partner die eigenlijk zou betalen, kun je dat bedrag verhalen op je ex-partner.
Hoe verdeel je verzekeringen?
Sommige verzekeringen hebben een bepaalde waarde, zoals een beleggingsverzekering gekoppeld aan jullie hypotheek, een lijfrente of een kapitaalverzekering. Hoe je ze kunt verdelen, hangt af van wat er in de polis staat. Lees die dus goed door. Afhankelijk van de bepalingen kun je:
-
de verzekering stopzetten en de waarde laten uitkeren in geld
-
de verzekering premievrij maken: je betaalt dan geen nieuwe bedragen meer en aan het einde van de looptijd krijg je het bedrag uitgekeerd
-
ieder de helft van de premie blijven betalen en aan het einde de opgebouwde waarde delen
-
de ander uitkopen en de verzekering voortzetten
Als je voor het uitkopen kiest, is het verstandig om je goed te laten voorlichten door een financieel adviseur over een goede afkoopsom.
Hoe beslist de rechter over gemeenschappelijke bezittingen?
Als je er niet samen uitkomt om de gemeenschappelijke bezittingen te verdelen, moet je een advocaat in de arm nemen. Hij kan een procedure starten voor de boedelscheiding. Je zult de rechter moeten overtuigen van de waarde die het gemeenschappelijke bezit volgens jou heeft en je zult een redelijk voorstel voor een verdeling moeten doen. Probeer alles zo goed mogelijk te motiveren en kom met bewijzen. De rechter kan een taxatie bevelen. Houd er rekening mee dat dergelijke procedures kostbaar zijn en veel tijd in beslag kunnen nemen. Totdat de rechter een uitspraak heeft gedaan, blijven de spullen gemeenschappelijk. Houdt je ex-partner je hierin tegen, kun je via een kort geding het gebruiksrecht vragen zolang de boedelscheiding niet definitief is. Je moet dan wel aantonen dat je deze spullen nodig hebt.
Hoe verdeel je een gemeenschappelijke huurwoning?
Als je een huurwoning hebt, dan moet je samen beslissen wie er in de woning blijft, ook al staat de huur op 1 naam. Als partner ben je namelijk formeel medehuurder en heb je evenveel rechten om te blijven nadat je uit elkaar gaat. Kom je er samen niet uit, dan kent de rechter de woning toe aan degene die er het meeste belang bij heeft om er te blijven.
Hoe verdeel je een gemeenschappelijke koopwoning?
Een koopwoning is gemeenschappelijk als die op naam van beide ex-partners staat, ook al is de verdeling niet 50/50. Als je in gemeenschap van goederen een geregistreerd partnerschap of huwelijk hebt gesloten, is de woning ook gemeenschappelijk. Mocht de woning in dat geval alleen op naam van 1 van jullie staan, bijvoorbeeld omdat deze persoon al eigenaar van de woning was voordat jullie gingen trouwen, heeft de ander recht op de helft van de waarde ervan en kan je hem niet zonder toestemming van je ex-partner verkopen.
Een koopwoning is gemeenschappelijk als die op naam van beide ex-partners staat, ook al is de verdeling niet 50/50. Als je in gemeenschap van goederen een geregistreerd partnerschap of huwelijk hebt gesloten, is de woning ook gemeenschappelijk. Mocht de woning in dat geval alleen op naam van 1 van jullie staan, bijvoorbeeld omdat deze persoon al eigenaar van de woning was voordat jullie gingen trouwen, heeft de ander recht op de helft van de waarde ervan en kan je hem niet zonder toestemming van je ex-partner verkopen.
Je ex-partner uitkopen of jezelf laten uitkopen?
Als je je ex-partner wilt uitkopen of jezelf wilt laten uitkopen, moet je eerst overeenstemming bereiken over een redelijke (ver)koopprijs. Let vervolgens op de volgende zaken:
-
je kunt pas een nieuwe lening afsluiten als je over voldoende financiële middelen beschikt. Neem daarom tijdig contact op met je bank.
-
let erop dat je een nieuwe hypotheekaanvraag moet doen, die extra (advies)kosten met zich meebrengt
-
als je voor minder dan 40% eigenaar bent, betaal je overdrachtsbelasting voor de aankoop van jullie woning
-
je moet notariskosten betalen voor de levering en hypotheekakte
-
als je je laat uitkopen, kun je meestal zelf pas een nieuwe woning kopen nadat de levering van jullie oude woning heeft plaatsgevonden
Als het samen niet lukt om een verkoopprijs af te spreken voor jullie woning, dan kun je aan de rechter vragen om hierover een uitspraak te doen. Let op: zo’n procedure voor beide partijen lang duurt en veel geld kost. Je zult een taxatierapport moeten overleggen en je ex-partner zal waarschijnlijk met een eigen taxatierapport komen. De rechter kan dan een derde taxateur benoemen, die de uiteindelijke prijs dan bepaalt. Degene die het daar niet mee eens is, kan daartegen in hoger beroep gaan. Probeer er daarom met een mediator of advocaat toch samen uit te komen. Als je ex-partner die zich wil laten uitkopen een belachelijk hoog bedrag vraagt kun je de zaak ook omdraaien. In dat geval kun je voorstellen dat jij jezelf voor dat bedrag door hem laat uitkopen.
Moet je een boedelscheiding vastleggen?
Het is verstandig de boedelscheiding schriftelijk vast te leggen omdat:
- je op deze manier geen ruzie meer kunt krijgen over de verdeling
- je misschien nog zaken moet afhandelen, zoals geld krijgen van een overgenomen verzekering of overwaarde op een woning
- je hiermee kunt bewijzen naar anderen toe dat bepaalde spullen van jou zijn en niet van jullie samen, wat handig kan zijn als je ze weer wilt verkopen
Dit kun je doen in een (bijlage bij een) convenant als je gaat scheiden of een geregistreerd partnerschap ontbindt en kinderen hebt. Je kunt ook een gewone overeenkomst gebruiken als je hebt samengewoond of een geregistreerd partnerschap ontbindt zonder dat jullie kinderen hebben. Je kunt ook een lijst maken van de verdeling met daaronder jullie handtekeningen.
De wet is complex en verandert vaak. Vraag een advocaat voor juridisch advies.
