Ondernemers dupe van valse en negatieve reviews
Volgens de NOS is er tegenwoordig een levendige handel in neprecensies. Bedrijven kopen of plaatsen valse reviews over hun concurrenten om er zo zelf beter uit te komen. Ook komt het voor dat een klant een bedrijf dreigt een negatieve review te geven als het bedrijf de klant niet zijn zin of een korting geeft. Negatieve en neprecensies kunnen ondernemers echter veel schade toebrengen. Deze schade kun je echter in sommige gevallen op de plaatser van de review verhalen.
Uitgangspunt: negatieve review is toegestaan
Iedereen die een negatieve ervaring heeft gehad met een ondernemer, mag daar online een negatieve recensie over plaatsen. Daar kun je dan ook weinig aan doen. De meeste bedrijven hebben daar op zich ook niet veel moeite mee. Dit wordt echter anders als de review onjuiste feiten of beledigende opmerkingen bevat. In juridische termen: als de review onrechtmatig is. En precies dan geeft de wet je handvatten om daartegen op te treden.
Wanneer is een review onrechtmatig?
Het is uiteindelijk de rechter die bepaalt of een online geplaatste uitlating zoals een review onrechtmatig is of niet. Hij bepaalt dat aan de hand van een belangenafweging. Het belang van vrijheid van meningsuiting van de plaatser weegt de rechter dan af tegen jouw belang om je reputatie te beschermen. Deze 2 belangen wegen echter allebei even zwaar. Dit betekent dat de rechter verder kijkt dan deze belangen en aan de hand van de feitelijke inhoud van de review moet bepalen of deze onrechtmatig is.
Grenzen aan vrijheid van meningsuiting
Vrijheid van meningsuiting is een belangrijk grondrecht, maar er zitten wel grenzen aan. Hoe meer de plaatser van een review deze grenzen overschrijdt, hoe groter de kans is dat een rechter de uiting onrechtmatig acht. Hij toetst dat met name aan de hand van 2 factoren:
- de juistheid van de feiten in de review
- de mate waarin een review beledigende of kwetsende opmerkingen bevat
Het is niet zo dat 1 scheldwoord of onjuiste bewering een recensie onrechtmatig maakt. Het is een glijdende schaal: naar mate een review meer onjuiste feiten en beledigende opmerkingen bevat, hoe sneller de recensie onrechtmatig zal zijn.
Maatregelen bij onrechtmatige review
Is een review onrechtmatig, dan kun je de rechter vragen verschillende maatregelen te nemen:
- de plaatser dwingen de review te verwijderen en verwijderd te houden
- een dwangsom als middel om de plaatser aan te sporen de review te verwijderen
- de plaatser verbieden jou in de toekomst opnieuw publiekelijk te beschuldigen
- de plaatser dwingen je schade te vergoeden
Welke schade kun je vergoed krijgen?
Voordat je een juridische procedure voor de rechter begint, wil je weten voor welke schadeposten je een vergoeding kunt krijgen als de rechter je in het gelijk zou stellen. De volgende schadeposten komen voor vergoeding in aanmerking:
- loonkosten
- immateriële schade (bijvoorbeeld wegens reputatieschade)
- buitengerechtelijke kosten (kosten die je maakte voordat je naar de rechter stapte zoals advocaatkosten, incassokosten, etc.)
- proceskosten (kosten die verband houden met de rechtszaak zoals advocaatkosten, dagvaarding, griffierechten, etc.)
Let op: ook de kosten die je bijvoorbeeld maakt om de identiteit te achterhalen van degene die de review heeft geplaatst, bijvoorbeeld via een procedure tegen Google of een provider, komt voor vergoeding in aanmerking.
Zorg dat je schade kunt aantonen
Voor elke schadevergoeding die je eist, geldt dat je je geleden schade moet kunnen aantonen. Bij schade die bestaat uit loon bijvoorbeeld doe je dat door inzichtelijk te maken hoeveel tijd je hebt besteed aan de omstreden recensie. De tijd die het afhandelen van de recensie kostte, heb je namelijk niet kunnen besteden aan je normale bedrijfsvoering.
Verwijdering van een anonieme review
In veel gevallen is een review anoniem geplaatst. Het is dan zaak om eerst de identiteit van de plaatser te achterhalen. Je kunt de gebruikersnaam natrekken of uit de review afleiden wie die geplaatst heeft. Meestal heeft de plaatser namelijk wel al contact met je gehad. Is de anonieme review op een platform geplaatst, dan wil het ook vaak helpen om contact op te nemen met de beheerder daarvan. De meeste platforms hebben klachtenprocedures voor onrechtmatige reviews.
Ten slotte is het mogelijk om via de rechter Google of de provider van de plaatser te dwingen zijn identiteit vrij te geven. Is de identiteit bekend, dan verzoek je de plaatser eerst om verwijdering of aanpassing van de review. Vaak is het probleem dan al opgelost. Werkt de plaatser niet mee, dan stap je naar de rechter.
De wet is complex en verandert vaak. Vraag een advocaat voor juridisch advies.
