Wat kun je regelen voor je pensioen als ZZP’er?

Via een lijfrente bouw je als ZZP’er je pensioen op bij een verzekeraar, bank of beleggingsinstelling. Bij een lijfrente spaar je voor een kapitaal dat je, als je stopt met werken, in termijnen laat uitbetalen. De lijfrente-uitkering ontvang je naast je AOW. Je kunt kiezen voor een periodieke inleg (maandelijk of jaarlijks) of voor een koopsom (je betaalt een groot bedrag ineens). De premie die je betaalt voor een lijfrente is fiscaal aftrekbaar. Hoeveel je mag aftrekken, hangt af van de zogeheten jaarruimte en/of reserveringsruimte. De jaarruimte is dat deel van je inkomen dat je fiscaal voordelig opzij mag zetten voor je pensioen. De reserveringsruimte is de ongebruikte jaarruimte van de afgelopen 7 jaar.

Banksparen is een vorm van lijfrente (bancaire lijfrente). Bij banksparen stort je periodiek een vast bedrag op een geblokkeerde spaarrekening. Je kunt tussentijds geen geld opnemen. Net als bij een lijfrente betaal je maandelijks of jaarlijks een spaarbedrag voor je pensioenkapitaal of een koopsom. Het periodieke spaarbedrag is ook fiscaal aftrekbaar. Je kunt bij banksparen kiezen tussen sparen of beleggen. Een groot voordeel van banksparen is dat je kapitaal tot €100.000 is beschermd dankzij het depositogarantiestelsel. Daarnaast gaat het opgebouwde kapitaal bij overlijden naar je nabestaanden, dit is bij lijfrente niet het geval.

Omdat je als ZZP’er niet automatisch pensioen opbouwt, mag je jaarlijks een deel van je winst reserveren voor je oudedagsvoorziening: de fiscale oudedagsreserve (FOR). Met de FOR zet je een deel van de winst uit je bedrijf opzij voor je pensioen. Dit bedrag mag je van je winst aftrekken. Pas als je met pensioen gaat en het geld opneemt, betaal je belasting. Je kunt de fiscale oudedagsreserve ook omzetten in een lijfrente, bijvoorbeeld op het moment dat je met pensioen gaat. Je betaalt dan belasting over de periodieke uitkeringen. Voor de opbouw van een fiscale oudedagsreserve gelden de volgende voorwaarden:

• je werkt minimaal 1.225 uur per jaar voor je bedrijf (het urencriterium)
• je hebt aan het begin van het kalenderjaar de AOW-leeftijd nog niet bereikt
• je bent een ondernemer voor de inkomstenbelasting

Let op: per 1 januari 2023 kun je geen oudedagsreserve meer opbouwen. Het kabinet heeft de oudedagsreserve afgeschaft om te voorkomen dat ondernemers de fiscale oudedagsreserve gebruiken om belastinguitstel te krijgen.

Zeg je je baan op om als ZZP’er aan de slag te gaan? Dan kun je soms de pensioenregeling van je laatste werkgever vrijwillig voortzetten. Je kunt hier gebruik van maken als je pensioenregeling deze optie biedt. De pensioenpremie voor de vrijwillige voortzetting is tot maximaal 10 jaar na je ontslag aftrekbaar. Het voordeel hiervan is dat het risico van overlijden en arbeidsongeschiktheid gedekt blijft. Het nadeel is dat je zelf de gehele premie zult moeten betalen en dat je dit aansluitend op je dienstverband regelt.

Je kunt natuurlijk ook zelf sparen. Je kunt maandelijks een bedrag opzij zetten op een spaarrekening om te sparen voor je pensioen. Let wel op: zodra je vermogen boven de heffingsvrije grens (zonder partner: € 57.000 in 2023, met partner: € 101.300) uitkomt, wordt je vermogen in box 3 van de inkomstenbelasting belast. 

Voor bepaalde bedrijfstakken en beroepsgroepen ben je als ZZP’er verplicht om deel te nemen aan een bepaalde pensioenregeling. Deelname is verplicht voor ondernemers in onder andere de volgende bedrijfstakken en beroepsgroepen:

• schildersbedrijven
• stukadoorsbedrijven
• apothekers
• huisartsen
• medisch specialisten
• verloskundigen
• fysiotherapeuten
• dierenartsen
• loodsen
• (kandidaat)notarissen

Tot slot heb je nog het ZZP-pensioenfonds: een pensioenfonds speciaal gericht op ZZP’ers. Bij deze pensioenregeling bepaal je zelf hoeveel je inlegt en wanneer. Verder bepaal je zelf de looptijd van de pensioenuitkering en vanaf welke leeftijd je pensioen laat uitkeren. Je kunt vrijwillig deelnemen aan dit pensioenfonds.